Чӑваш ӳнер музейӗнче Иван Дмитриевӑн «Эрос в творчестве Ивана Дмитриева: истоки, поиски, открытия» (чӑв. Иван Дмитриевӑн пултарулӑхӗнчи эрос: ҫӑлкуҫ, шырав, уҫни) куравӗ уҫӑлнине, ҫавӑн хыҫҫӑн Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, Коммунистсен партийӗн пайташӗ Александр Андреев музейри эрос теми аптӑратнине эпирпӗлтернӗччӗ.
Вӑл музейри курава кайса курнӑ та ачасен ҫара ӳкерчӗкӗсем ӑна педофилие аса илтернӗн туйӑннӑ. Ҫавна май депутат республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев ячӗпе ҫыру ҫырнӑ, курава хаклама ыйтнӑ.
Депутат ҫырӑвӗ пирки пӗлнӗ хыҫҫӑн Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн ӑслӑлӑхпа тӗпчев ӗҫӗн пайӗн ертӳҫи Геннадий Иванов-Орков хӑйӗн шухӑшне Фейсбукри страницӑра пӗлтернӗ. Вӑл Чӑваш Енре медицинӑпа ӳнер пӗлӗвӗн экспертизи енӗпе ӗҫлекен комисси пуррине (сӑмах май, вӑл хай те комисси пайташӗ) аса илтернӗ май унтисемпе канашлама май пуррине, депутат айӑплавӗпе килӗшменнине палӑртнӑ. Унтан вӑл депутата музея час-час пырса ҫӳреме чӗннӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнчи хушӑвӗпе Владимир Агеев художника «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе наградӑлама йышӑннине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, хушура ҫырнӑ тӑрӑх, чыса ӳнерҫӗ «Чӑваш Республикин ырлӑхӗшӗн нумай ҫул таса чунпа ӗҫленӗшӗн» тивӗҫнӗ.
Пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче художникӑн 85 ҫулхине халалласа курав уҫӑлнӑ. Чӑваш халӑх ӳнерҫине ҫавӑн чухне республикӑн культура министрӗ Константин Яковлев саламланӑ май орден медалӗпе чысланӑ.
Аса илтерер, Владимир Агеев — график та, живописец та. 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗкре ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Владимир Агеев Чӑваш кӗнеке издательствинче, «Капкӑн» журналта чылай ҫул ӗҫленӗ. Кӗнекесене те илемлетнӗ, уйрӑм ӗҫсемпе те ларнӑ, сатирӑра та хӑйне туптанӑ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «И собаки лают по-чувашски» (чӑв. Йытӑсем те чӑвашла вӗреҫҫӗ) курав уҫӑлнӑ. Сатира графикипе кӗнеке иллюстрацийӗсен куравне Виталий Емельянов (1937–1982) ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Кулӑшла та ҫивӗч ӳкерчӗксене курассишӗн иртнӗ ӗмӗрӗн 60–70-мӗш ҫулӗсенче пиншер ҫын «Капкӑн» журнал ҫырӑнса илнӗ тесе палӑртнӑ музей сайтӗнчи хыпарта.
Виталий Емельянов хутпа тата кӑранташпа нихӑҫан та ҫӳремен-мӗн. Унӑн вичкӗн куҫӗ хӑйех йӑлтах асра хӑварнӑ. Унӑн сатирӑлла ӳкерчӗкӗсенчи сӑнсем йӑлтах чӑвашла тенине илтме пулать. Чуна парса ӗҫлекен художника Чӑваш кӗнеке издательствинче те, «Капкӑнта» та, Ӳнер пуххинче те юратнӑ. Сатирик пулин те кӑмӑлӗ ырӑ пулнӑ-мӗн.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче ӗнер Мишши Григорянӑн юбилейлӗ куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна саламлама унта Чӑваш Республикин культура, национальноҫсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев та хутшӑннӑ, вӑл Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ художникне Чӑваш Ен Элтеперӗн тав хутне ҫитернӗ.
— Михаил Григорьевич пек ҫынсем пур чухне ҫӗнӗ усӑллӑ шухӑшсем ҫуралаҫҫӗ, ҫуртсем хӑпараҫҫӗ — Туслӑх Ҫурчӗсем. Пултарулӑхра сире ӑнӑҫу сунасшӑн, ҫӗнӗ куравсем йӗркелемелле пултӑр. Ҫак ӳнере пирӗн ҫамрӑк ӑрӑва явӑҫтарни питӗ пӗлтерӗшлӗ. Курава килнисен хушшинче ачасене курасчӗ, кунашкал мероприятисене ҫемьи-ҫемьипе ҫӳресен аван пулӗччӗ, — тенӗ Константин Геннадьевич.
Ҫавӑн пекех Мишши Григоряна Чӑваш Енӗн художниксен пӗрлӗхӗн председателӗ А. Анохин, Раҫҫейри эрменсен пӗрлӗхӗн вице-президенчӗ Г. Анонянц саламланӑ.
Паян Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче «Профессире – чи лайӑххисем» ятпа савӑнӑҫлӑ мероприяти иртнӗ. Унта ЧР МЧСӗн пуҫлӑхӗ Станислав Антонов чи лайӑх 13 ӗҫчене тав ҫырӑвӗпе чысланӑ.
Ҫынсен пурнӑҫне ҫӑлнисене те тимлӗхсӗр хӑварман. Вӗсен йышӗнче 13 ҫулти Евгения Тимофеева та пур. Вӑл ҫунакан пӳртрен ветерана илсе тухнӑ. Ӑна хисеп хучӗпе чысланӑ, чечек ҫыххи парнеленӗ.
«Чӗре хушнипе» номинацире Надежда Будковӑна палӑртнӑ. Вӑл кӑҫал пушартан 22 ҫулти каччӑна ҫӑлнӑ. Хӑюллӑскер ҫунакан пӳртрен хӑйӗн ҫинче йӑтса тухнӑ та пушарнӑйсене чӗннӗ. Каччӑ халӗ сывалать. Надежда вара хӑй тӗрӗс тунинче пӗрре те иккӗленмест.
APTӐRA-fest таврӑнать! Ҫапларах пӗлтернӗ Фейсбукри хӑйӗн страницинче Мария Савельева ятлӑ пике. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, ку мероприяти чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Шупашкарти ӳнер театрӗнче 18 сехетре пуҫланӗ.
«Чӑвашла «аптӑра» тата тутарла «аптырау» пӗр пӗлтерӗшлех», — малалла ӑнлантарнӑ маларах асӑннӑ ҫав хыпарта. Унта тутарсемпе чӑвашсене унчченхиллех курман пек кӑтартма шантараҫҫӗ. Наци республикисен ӳнерӗ авангардлӑ пулнине ӗнентерсе пама тӗллев лартнӑ мероприяти йӑлана кӗнине тата ахальхи форматлӑ маррине, модӑпа килӗшсе тӑраканнипе музейрине кӑтартса памалла.
APTӐRA-fest фестивале пыракансене живопись те, авангардла поэзи те, наци чӗлхиллӗ хальхи юрӑсем те, дизайн-маркет та, фуд-корт та, наци сӗмӗллӗ хулари тумтир те тӗлӗнтерӗ.
Пӗлтӗрхи ун пек фестивальте чӑвашсемпе удмуртсемпе паллаштарнӑ. Ӑна удмурт хӗрӗ Дарали Лели (чӑн ячӗ Алена Петрова) чӗлхеҫӗ, писатель, поэт, сценарист, кинорежиссер, журналист, блогер, модель агентствин пуҫлӑхӗ йӗркелени паллӑ.
Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх ӳнерҫи Праски Витти 80 ҫул тултарчӗ. Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ художникӗн, Чӑваш Республикин халӑх художникӗн юбилейӗ ячӗпе Чӑваш кӗнеке издательстви «Праски Витти. Живопись, эмаль, графика, монументальное искусство» альбом кун ҫути кӑтартнӑ. 500 тиражпа пичетленӗскере И.А. Улангин пухса хатӗрленӗ.
Альбома художникӑн тӗрлӗ ҫулхи ӗҫӗсене кӗртнӗ. Тӗрлӗ ярӑмри ӗҫсем хушшинче Константин Ивановӑн «Нарспи» поэми тӑрӑх хатӗрленисем те, Ҫеҫпӗл поэзийӗ те тата ытти те пур.
Художникӑн альбома кӗртнӗ живопись, эмаль, графика иллюстрацийӗсенче тӑван халӑхӑмӑрӑн кун-ҫулӗ сӑнланнӑ. Ӗҫсен ячӗсене чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла ҫырнӑ.
Сӑмах май, паян Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче Праски Виттине халалланӑ курав хӑтлавӗ иртмелле. Унта ҫитес текенсене 15 сехете чӗнеҫҫӗ. Эпир маларах асӑннӑ альбомпа та унта паллаштарӗҫ.
Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗ тӗлне Шупашкарта ҫӗнӗ палӑк вырнаҫтармалла. Вӑл ӑҫта пулӗ тата ӑна кама халаллӗҫ? Халӑх суйлӗ.
Шупашкар «Раҫҫей мухтавӗн аллейи» проекта хутшӑнать. Проект йӗркелӳҫисем ҫӗршыва чапа кӑларнӑ ҫынсен палӑкӗсене тӳлевсӗрех вырнаҫтараҫҫӗ. Вӗсене пӑхӑртан хатӗрлеҫҫӗ. Сасӑлав акан 29-мӗшӗччен иртӗ. Хальлӗхе ытларахӑшӗ Иккӗмӗш Екатеринӑшӑн тата Владимир Высоцкишӗн сасӑланӑ.
Шупашкарта лартма пултаракан палӑксен списокӗ: Иккӗмӗш Кӗтерне (Шупашкарти ӳнер училищи умӗнче), Георгий Жуков («Ҫӗнтерӳ» паркӗнче), Зоя Космодемьянская («Ҫӗнтерӳ» паркӗнче), Петр Столыпин (К.Иванов урамӗнче), Александр Пушкин (Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫемье вулавӗн центрӗнче), Сергей Есенин (Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫемье вулавӗн центрӗнче), Василий Шукшин (Мускав проспектӗнче), Сергей Радонежский (Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ умӗнче).
Палӑкшӑн хула администрацийӗн сайтӗнче сасӑлама пулать. Унччен ятарлӑ формӑна ҫырмалла.
Аса илтеретпӗр, пӗлтӗрхи ҫулталӑк вӗҫнелле тӳре-шара «Ирӗклӗх» пӗрлӗхе хурав панӑччӗ — Улӑп палӑкне лартма ытлашшиех кӑмӑл ҫуккине палӑртнӑччӗ.
Раштав уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн хальхи ӳнер центрӗнче «Дух спорта» сӑнӳкерчӗксен куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна республикӑри паллӑ фотоӳнерҫӗ, «Спортивный вестник Чувашии» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Валерий Железняков йӗркеленӗ.
Курава спортпа ҫыхӑннӑ, суйланнисенчен суйланӑ сӑнӳкерчӗксем кӗнӗ. Валерий Железняков сӑнӳкерчӗк пултарулӑхӗпе иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенчех кӑсӑкланма тытӑннӑ. Ытларах спорт теми килӗшнӗ ӑна.
2012 ҫултанпа вӑл РФ фотоӳнерҫисен пӗрлӗхӗн Чӑваш Енри уйрӑмне ертсе пырать. Валерий Железняков ют ҫӗршывра иртнӗ куравсене те хутшӑннӑ: Латвире, АРШра, Андоррӑра, Румынире пулнӑ. Кӑҫал ӑна РФ Спорт министерстви Хисеп грамотипе чысланӑ.
Экспозицие 65 ӗҫ кӗнӗ.
Чӳк уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗ «Ӳнер каҫӗ» ирттерет. Кӑҫал ӑна «Ӳнер пӗрлештерет!» сӑмахсемпе ирттерӗҫ.
Мероприятие ӳнерҫӗсем те, фотографсем те, мусӑкҫӑсем те, поэтсем те, сыввисем те, сусӑрсем те, ватӑсемпе ҫамрӑксем те хутшӑнаҫҫӗ. Пӗр сӑмахпа, кам ӳнере юратать — ҫавӑ пухӑнать.
Акцие хутшӑнакансем «Классика» капеллӑн артисчӗсемпе пӗрле фотосесси ирттерме, Виктор Рязанцевпа тӗл пулма, унӑн живопиҫ, графика куравӗпе паллашма пултараҫҫӗ. Кӑмӑл пур тӑк — йывӑҫран касма та вӗрентӗҫ. Валентина Маслова арт-терапи ирттерӗ.
Ачасене те кичем пулмӗ. Вӗсем валли «Ача-пӑча лапамӗ» ӗҫлӗ. «Ӳнер каҫӗ» Шупашкарти академи капелли концерт лартӗ, Валентина Иванова модельер мода театрӗ кӑтартӗ.
Акцие ЧР Наци вулавӑшӗ те хутшӑнӗ. Вӑл «Кино пӑхатпӑр — кӗнеке вулатпӑр» киносейшн хатӗрленӗ. Унта килекенсем хамӑр ҫӗршывра хатӗрленӗ фильмсене курма пултарӗҫ.
«Ӳнер каҫӗ» Сентӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнчи А.Г.Николаев космонавтӑн асӑну комплексӗнче те иртӗ. Унта космоспа ҫыхӑннӑ журналсем вулӗҫ, лекцисем, викторинӑсем ирттерӗҫ. Акци ҫӑлтӑрсене телескоппа пӑхнипе вӗҫленӗ.
+0.3 °C